مراحل التیام زخم با چسب زخم-مرحله دوم

١- عوامل موثر در پیدایش زخم های فشاری
٢- فاکتورهای زمینه ساز یا عوامل مساعد کننده شرایط تشکیل زخم های فشاری

٢-١) عوامل موثر در پیدایش زخم های فشاری

الف) بی حرکتی
فردی که به مدت طولانی می نشیند یا دراز می کشد مستعد زخم های فشاری است، زیرا بی حرکتی موجب فشار به مدت طولانی روی بعضی از نقاط خاص بدن می شود و به همین دلیل انسان در هنگام خواب تمایل به حرکت دارد. بیمارانی که در تغییر پوزیشن به طور مستقل ناتوان هستند مانند افراد فلج در معرض خطر قرار دارند. این بیماران می توانند فشار را درک کنند اما به طور مستقل قادر به تغییر پوزیشن نیستند تا فشار وارد را رفع کنند. در بیماران SCI اختلال هم در درک حس و هم حرکت وجود دارد. یعنی این بیماران حتی قادر به درک فشار نیز نیستند.

ب) کاهش درک حسی
فردی که می تواند درد و فشار را احساس کند متقابلا در پی این درد و احساس فشار خود به خود جابه جا می شود و تغییر پوزیشن می دهد و یا از دیگران تقاضای کمک می کند اما فردی که حس درکش در مقابل درد و فشار کاهش می یابد در معرض خطر زخم هایی فشاری قرار می گیرد.

ج) کاهش سطح هوشیاری
در حالت هوشیاری به وسیله تغییر پوزیشن و بهداشت، تمامیت پوست خود را حفظ می کند. بیماران گیج و افرادی که سطح هوشیاریشان کاهش یافته است قادر به حفاظت خود در برابر زخم های فشاری نیستند. بیماران گیج ممکن است قادر به درک فشار باشند اما نمی توانند بفهمند چگونه آن را مرتفع کنند اما بیمارانی که در کما هستند حتی قادر به درک فشار نیز نمی باشند. بیماران بیهوش یا بیماران بخش های ICU اگر به مدت طولانی در یک پوزیشن در تخت قرار بگیرند در معرض خطر هستند. هم چنین این مطلب در رابطه با افرادی که افسرده هستند و تمایلی به حرکت ندارند صدق می کند.

د) گچ، وسایل ارتوپدی و سایر تجهیزاتگچ حرکت بیمار را به خصوص در انتهاها کاهش می دهد. در فردی که عضوی را گچ گرفته، نیروی اصطکاک بین سطح گچ و پوست محل وجود دارد، هم چنین نیروی مکانیکی فشاری است که از سوی گچ بر پوست اعمال می شود، خصوصا اگر گچ تنگ باشد و یا انتهاها متورم شوند که این نیروها پوست را در معرض خطر قرار می دهند، هر وسیله ای که بر روی پوست اعمال فشار کند می تواند منجر به زخم فشاری شود که از رایج ترین آن ها می توان به N.G.Tube سوند اکسیژن تراپی و بریس اشاره کرد. پرستار باید پوست زیر این نواحی را از نظر علایم اولیه زخم های فشاری بررسی کرد.

٢-٢) فاکتورهای زمینه ساز یا عوامل مساعد کننده شرایط تشکیل زخم های فشاری

الف) نیروی شرینگ
نیرویی است که هنگامی که دو یا چند لایه از بافت در خلاف جهت حرکت بدن کشیده شود ایجاد می شود. هر بیماری که در تخت بیمارستان هنگامی که در وضعیت نیمه نشسته تا نشسته قرار داشته باشد، نیروی شرینگ را تجربه می کند. وقتی سرتخت بالا می آید مریض به طرف پایین تخت سر می خورد و در نتیجه لایه های خارجی پوست که به ملافه چسبیده اند تمایل دارند در پوزیشن ثابت باقی بمانند ولی بافت های زیرین شامل ماهیچه ها و استخوان به سمت پایین تخت سر می خورند و نیروی شرینگ ایجاد می شود. نیروی شرینگ سبب می شود که عروق خونی زیر جلد تحت فشار قرار بگیرند و در نتیجه سبب انسداد جریان خون و نکروز در آن ناحیه می شود.

ب) نیروی اصطکاک
اصطکاک در حقیقت  نیروی مکانیکی خارجی است که هنگامی که پوست بر روی سطح خنثی کشیده می شود ایجاد می شود. این نیروها می تواند سبب جدا شدن اپیدرم و با ایجاد خراش در پوست می شود. استفاده از وسایل بالابر، تکنیک های صحیح در جابه جایی بیماران و هم چنین استفاده از وسایل حمایتی در محل پاشنه ها و آرنج در هنگام جابه جایی و کاربرد مرطوب کننده ها به منظور حفظ هیدراتاسیون اپیدرم تا حد زیادی این عامل را کاهش می دهد. هم چنین پوست شکننده افراد مسن در برابر اصطکاک مستعد زخم و به دنبال آن عفونت می باشد.

ج) رطوبترطوبت خطر تشکیل زخم های فشاری را 5 برابر می کند. پوست در معرض رطوبت در اثر جذب آب نرم و نازک می شود و در نتیجه مقاومتش در برابر فاکتورهای فیزیکی مثل فشار نیروی شرینگ کاهش می یابد. بیماران بی حرکت قادر به رفع نیازهای بهداشتی خود نیستند به مراقبت های پرستاری در جهت خشک و تمیز نگهداشتن پوست نیازمندند. رطوبت می تواند ناشی از زخم ها، تعریق، سیستم اکسیژن تراپی، استفراغ و بی اختیاری باشد. مایعات خاص بدن مثل ادرار و مدفوع به علت تحریکات شیمیایی خطر انهدام پوست را افزایش می دهند.


د) سوء تغذیه
در بیمارانی که دچار سوء تغذیه هستند اغلب آتروفی عضلانی شدید و کاهش در بافت زیر جلدی دیده می شود. با تغییرات مذکور بافت کمتری به عنوان محافظ بین پوست و استخوان زیر آن وجود دارد، لذا اثر فشار بر روی بافت باقی مانده تشدید می شود. بیمارانی که سوء تغذیه دارند دچار کاهش آلبومین خون و آنمی می شوند. آلبومین به عنوان یک وسیله ارزیابی میزان پروتئین بیمار استفاده می شود. کاهش آلبومین سرم کمتر از 03/0 gr/ml بیمار را در معرض خطر بیشتری از نظر زخم های فشاری قرار می دهد. هم چنین سطح آلبومین پایین باعث بهبودی دیرتر زخم ها می گردد.

ر) آنمیکاهش سطح هموگلوبین ظرفیت حمل اکسیژن توسط خون و مقدار اکسیژن قابل تحویل به بافت ها را کاهش می دهد. آنمیی هم چنین متابولیسم سلولی را کاهش داده و بهبودی زخم ها را به تاخیر می اندازد.

ز) کاشکسی
حالت لاغری مفرط بوده که در بیماری های شدید مثل کانسر و مراحل نهایی بیماری های قلبی ریوی دیده می شود. بیمار کاشکسیک بافت چربی لازم جهت محافظت از برجستگی ها استخوانی را در برابر فشار از دست می دهد.

ژ) چاقی
در چاقی متوسط تا شدید چربی و بافت های زیر آن عروق خونی کمتری دارند و در نتیجه در برابر آسیب ها زودتر تخریب می شوند.

و) عفونت
معمولا همراه با عفونت تب نیز وجود دارد که این دو عامل نیازهای متابولیک بدن را افزایش می دهد و لذا بافت هیپوکسیک ایجاد می شود که بیشتر در معرض خطر قرار می گیرد. تب هم چنین منجر به تعریق زیاد می شود که رطوبت پوست را افزایش داده و از این طریق پوست را مستعد زخم می کند.

س) اختلال در گردش خون محیطی
در افرادی که بیماری های عروق محیطی دارند یا افرادی که دچار شوک هستند و یا افرادی که داروهای وازوپرسور دریافت می کنند این حالت دیده می شود. کاهش جریان خون به بافت باعث هیپوکسی می شود و لذا بیشتر مستعد تخریب ایسکمیک هستند.

ش) سن
در بیماران مسن نیز زخم های فشاری با شیوع بیشتری اتفاق می افتد. افراد مسن به علت از دست دادن چربی بافت زیر جلدی، پوست چروکیده دارند و مستعد زخم های فشاری هستند.

م) بیماری ها
در بیماری هایی نظیر دیابت ملیتوس، بیماری ها قلبی عروقی، آنمی، نوروپاتی ها، بیماری های کلیوی، نقص سیستم ایمنی، بیماری های ریوی زخم های فشاری دیده می شوند.

منبع:tebyan.net