آشنایی با انواع عفونت های پوستی ( بخش دوم )

آشنایی با انواع عفونت های پوستی ( بخش دوم )  

  

جذام

جذام بیماری مزمنی است که توسط نوعی باکتری ایجاد می شود زمینه مساعد ژنتیکی، حساسیت فرد نسبت به باکتری وضعیت تغذیه ای و میزان آگاهی فرد نسبت به روش های انتقال همه در بروز این بیماری نقش دارند پس از تماس اولیه ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم بیماری به شکل کلاسیک تظاهر پیدا کند. احتمال انتقال از طریق تماس مستقیم پوستی وجود دارد اما پوست سالم سد قابل اعتمادی در مقابل این باکتری است و در صورت سالم بودن پوست انتقال بیماری تقریبا محال است. در منطقه ای که جذام شایع است. خارهای گیاهان در انتقال بیماری نقش مهمی دارند لذا پوشیدن کفش در مناطق آلوده بسیار حائز اهمیت می باشد. هیچ مدرکی دال بر انتقال جذام توسط نیش بندپایان وجود ندارد. قابل ذکر است که برخلاف سل موارد ثبت شده محدودی از جذام در کادر پزشکی و غیر پزشکی در تماس با بیماران جذامی وجود دارد. ترشحات بینی بیماران جذامی که اغلب برای چند سال تشخیص داده نمی شوند منبع اصلی عفونت در جامعه است به طور کلی جذام از فرد به فرد انتقال می یابد. ارتباط نزدیک و صمیمی با فرد دچار جذام، احتمال انتقال بیماری را تا 8 برابر افزایش می دهد. راه ورود میکروب، مخاط مجرای تنفسی فوقانی (عمدتاً بینی) است. لباس و رختخواب مشترک از راههای مهم انتقال عفونت به شمار می آیند. شیر مادران جذامی نیز می تواند ناقل بیماری باشد. در بیماری جذام آسیب عصبی به دو شکل رخ می دهد:

1- آسیب سلول های حسی عصبی که سبب از بین رفتن حس و فقدان تعریق در مناطق آسیب دیده پوستی می شوند.

2- آسیب به اعصاب حرکتی که باعث اختلال در عملکرد عضلانی می شود. در نتیجه عضلات ناحیه لاغر می شوند و به علت نداشتن حس، عضو مربوطه دچار آسیب های مکرر می شود.  

جذام در ابتدا به صورت یک منطقه بدون حس بر روی پوست و یا یک ضایعه پوستی قابل مشاهده بروز می کند. ضایعه به شکل مسطح، مختصر قرمز یا کم رنگ با قطر چند سانتی متر و حدود نامشخص تشکیل می شود. گاهی گرفتاری به صورت ضعف یا بی حسی ناشی از درگیری عصب یا یک تاول، سوختگی یا زخم پا یا دست می باشد.

جذام دو شکل بالینی دارد :

1- جذامی که فقط پوست و اعصاب محیطی را درگیر می کند. ضایعات قرمز با حدود مشخص و حاشیه برجسته، ضایعه خشک (فاقد تعریق) و فاقد حس و مو می باشد. لاغری عضلات ناحیه مشهود می باشد.

2- در فرم دیگر جذام بعد از تظاهرات جلدی مهم ترین شکایت بیماران گرفتگی و ترشح از بینی و خون دماغ شدن می باشد. در نهایت استخوان های بینی تخریب می شوند. 

ضایعات پوستی متعدد، کوچک، متقارن و منتشر بوده وعمدتاً صورت، گوش، بینی، دست و پاها و کفل را درگیر می کنند. درگیری پوستی در نقاطی با دمای بالا مثل پوست سر، زیر بغل، کشاله ران و ناحیه تناسلی مشاهده نمی شود در این بیماران حس و رشد مو طبیعی است. ولی پوست نسبت به پوست نرمال ضخیم تر است و شیارهای صورت عمیق شده صورت بیماران شبیه «صورت شیر» می شود. سطح ضایعات براق است ریش ، موهای ابرو و مژه ها وجود دارد (به ویژه قسمت خارجی ابروها) گاهی لاله گوش کلفت می گردد. در این فرم بیماری علائم عصبی دیررس بوده و در کف دست و پا ایجاد می شود. درگیری استخوان های کوچک دست و پا به صورت پوکی، کیست و شکستگی منجر به بد شکلی می شود.

عوارض جذام

آسیب به اعصاب محیطی در نهایت سبب فلج شدن دست و پا و کوری می شود ضربه و عفونت های مکرر سبب از دست رفتن انگشتان یا انتهای اندام ها می گردد.

پیشگیری

در مورد جذام افراد زیادی در خصوص اقدامات پیشگیرانه مشغول به کار می باشند با این وجود هیچکدام از رویکردهای موجود مثل واکسیناسیون BCG، واکسن باکتریایی و یا پیشگیری با داپسون به طور موسوم توصیه نمی گردد. جهت پیشگیری از انتقال عفونت مهمترین کارهایی که می توان انجام داد عبارتند از:

1) بیمار یابی و درمان بیماران

2) جدا نمودن اطفال از بیماران

3- آموزش بهداشت.

سل پوستی

سل پوستی ناشی از آلودگی به باکتری سل و در شرایط خاص واکسن BCG( که فرم ضعیف شده باکتری است.) می باشد. سل پوستی بیشتر در مناطقی با آب و هوای سرد و مرطوب وجود دارد.  اگر چه این بیماری در مناطق گرمسیر هم دیده می شود شرایط اجتماعی –اقتصادی پایین تا بروز بالاترسل پوستی همراه است. شیوع ایدز سبب افزایش میزان عفونت سلی شده است:

سل پوستی به صورت های زیر ممکن است تظاهر پیدا کند:

1- یک برجستگی قرمز متمایل به آبی که روی پوست سر باز کرده و به شکل زخمی که دارای ترشح می باشد مشخص می گردد.

2- ضایعاتی در اشکال و اندازه های مختلف که معمولا بر روی سر و گردن ظاهر می شوند. این فرم بیماری تقریباً همیشه در افرادی که قبلا با میکروب سل تماس داشته اند دیده می شود. احتمال پیدایش سرطان پوستی روی محل های زخم وجود دارد.

سل پوستی ممکن است بعد از درگیری سایر نواحی بدن مثل ریه، مفاصل و استخوان ها به وجود بیاید. در این صورت باکتری توسط جریان خون یا لنف به پوست آورده می شود. ندرتاً ممکن است سل به صورت اولیه در پوست تظاهر پیدا کند.

سیاه زخم

این بیماری میان اکثر حیوانات وجود دارد ولی در علف خواران اهلی و وحشی شیوع بیشتری دارد. حیوانات از طریق خوردن مواد آلوده به عفونت شدیدی مبتلا می شوند تظاهر این بیماری در حیوانات شامل خونریزی از بینی، دهان و روده می باشد و در نهایت عفونت منتشر سبب مرگ حیوان خواهد شد. تماس مستقیم با حیوانات سبب آلودگی انسان خواهد شد. شغل هایی که با دام و فراورده های دامی مثل پشم حیوانات سر و کار دارند بیشتر در معرض خطر هستند عمده راههای انتقال به انسان، تماس پوستی، گزش حشرات، استنشاق و بلع می باشد. یکی از راههای انتقال این بیماری در کشورهایی که روش های سنتی استحمام دارند انتقال بیماری به دنبال کیسه کشیدن و استفاده از سفیدآب غیر بهداشتی می باشد.

سیاه زخم پوستی به دنبال ورود باکتری به پوست از طریق بریدگی، خراش یا گزش حشرات ایجاد می شود. سموم باکتری سبب ایجاد یک زخم سیاه خونریزی دهنده با ترشحات ژلاتینی شکل می گردد. ضایعات پوستی اغلب در نواحی رو باز به ویژه صورت، گردن، دست و بازو دیده می شوند. معمولا زخم به صورت یک ضایعه منفرد است پس از تماس چند ساعت تا چند روز طول می کشد تا ضایعه جلدی ایجاد گردد مهم ترین شاخصه زخم های این بیماری «عدم وجود درد و حساسیت» می باشد.

اگر به دنبال استنشاق این باکتری وارد بدن شود تب بالا رونده، تنگی نفس پیشرونده، تنفس خشن با صدا، افت فشار خون و افت اکسیژن خون ا زجمله علائمی است که بروز می کند در نهایت پخش شدن باکتری در خون، مننژیت و خونریزی پرده های مننژ سبب مرگ می شود. این شکل از بیماری به ویژه در مسائل تروریستی حائز اهیمت می باشد. درمان سیاه زخم پنی سیلین می باشد در مورد دام آلوده بعد از کشتن دام باید توجه داشت که سوزاندن حیوان سبب پخش باکتری در هوا و ایجاد همه گیر های وحشتناک غیر قابل کنترل خواهد شد بنابراین بعد از دفن دام در اعماق زمین خاک رویی حتما باید با آهک مخلوط شود تا بیماری کنترل شود.  

منبع : 

nicecloob