به گزارش ،عارضه رفلکس معده یا Gastroesophageal reflux به زبان ساده عبارت است از بازگشت اسید معده به داخل مری! زمانی که شما غذا میل می کنید، غذا از طریق مری وارد معده شده و یک دریچه عضلانی به نام اسفنکتر مری پایین (LES) مسیر بازگشت غذا را مسدود می کند. در شرایطی که این دریچه به خوبی عمل نکند، اسید معده وارد بافت مری شده و چون بافت مری از معده ضعیف تر است، این اسید موجب ایجاد سوزش در این بخش می شود.
رفلکس یا بازگشت معده در زبان پزشکی به احساس سوزش و ناراحتی ناشی از برگشت اسید به لوله مری گفته می شود که در بین عوام با نام ترش کردن شهرت دارد. به گزارش سیناپرس، در این حالت عضلات هیاتال در حدفاصل مری و معده قادر به انجام وظیفه کامل نبوده و این عارضه با عنوان فتق هیاتال شناخته می شود.
دلایل متعددی برای ایجاد و بروز رفلکس معده وجود دارد که در هر بیمار می تواند مجزا و متفاوت باشد. به خاطر داشته باشید تشخیص نهایی و قطعی دلایل این عارضه تنها باید توسط پزشک صورت گرفته و از خود درمانی اکیداً ژل مدی هانی اجتناب شود.
به طور کلی برخی از مهم ترین دلایل رخ دادن بازگشت اسید معده به مری عبارت اند از:
پرخوری
دراز کشیدن بلافاصله پس از پایان غذا
خوردن مواد غذایی چرب و شیرین قبل از خواب
خوردن غذاهای محرک مانند سیر، پیاز، برخی سبزی ها، شکلات و ...
مصرف نوشیدنی های الکلی
مصرف نوشابه های گاز دار
استعمال دخانیات
مصرف برخی داروها که دارای عوارض جانبی ازجمله رفلکس معده هستند (مسکن هایی ازجمله ایبو بروفن، آسپیرین و داروهای فشار خون)
چگونه رفلکس معده را درمان کنیم؟
شایع ترین علامت رفلکس معده، احساس سوزش در بخش فوقانی معده تا گلو است. البته این بیماری دارای نشانه های دیگری چون تیره شدن رنگ مدفوع به دلیل وجود خون، احساس لرز، حالت تهوع، کاهش وزن، سرفه و احساس خفگی در گلو و احساس اینکه غذا در گلو، گیر کرده و پائین نمی رود است. به گزارش سیناپرس، البته ممکن است علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت باشد و برخی افراد تنها یک یا چند علامت را مشاهده کنند. در برخی موارد نادر تمامی نشانه های بیماری در یک فرد مشاهده می شود.
معمولاً پس از تشخیص قطعی بیماری، پزشک نسبت به اتخاذ روش درمان تصمیم می گیرد که با توجه به شرایط بیمار و پیشرفت عارضه است. معمولاً دو روش اصلی درمان داروئی محصولات مدی هانی و جراحی برای رفلکس معده استفاده می شود. به گزارش سیناپرس،البته بیشتر ترجیح داده می‌شود جراحی گزینه نهایی بوده و درصورتی که درمان داروئی به هیچ عنوان تأثیر نداشت، از جراحی استفاده شود. داروهای رایج برای رفلکس معده عموما داروهای کنترل کننده و ضد اسید هستند.
رایج ترین داروهای ضد اسید عبارت اند از: ایجنت فوم (Gaviscon)، پروکینت، Prilosec، Prevacid، Protonix، Aciphex و Nexium
در صورت نیاز به جراحی نیز روش های مختلفی از سوی پزشک بر اساس شرایط بیمار اتخاذ می شود که رایج ترین آن ها استفاده از حلقه موسوم به LINX در حدفاصل مری و معده است. این حلقه معمولاً از جنس تیتانیوم ساخته‌شده و به معده کمک می کند پس از دریافت غذا دریچه خروجی را کنترل کرده و اسید به مری باز نگردد.
نوع دیگر درمان جراحی رفلکس معده، روش موسوم به fundoplication (فوندوپلیکیشن) است که طی آن یک دریچه مصنوعی در بالای معده ایجاد شده و بازگشت اسید کنترل می شود. به گزارش سیناپرس، البته این جراحی عوارض متعددی داشته و معمولاً به عنوان آخرین گزینه پس از عدم درمان بیمار توسط سایر روش ها، استفاده می‌شود.
در زمینه رفلکس معده روش‌های جدید درمانی ابداع شده که برخی از جدیدترین این روش ها عبارت اند از:
• Endocinch که طی آن بخیه‌هایی برای تقویت عضلات دریچه معده ایجادشده و به نسبت ساختار عسل پزشکی دارای عوارض بسیار کمتری است.
• روش Stretta که در آن از الکترود برای استفاده از انرژی فرکانس رادیویی به LES استفاده می‌شود. بازبینی سیستماتیک و متاآنالیز این روش در سال ۲۰۱۵ انجام‌شده و نشان‌دهنده تأثیر مثبت آن بر رفلکس معده است.
پیشگیری بهتر از درمان است
در بیشتر موارد رفلکس معده به کمک دارو و تغییر روش زندگی قابل کنترل است. برای پیشگیری از ایجاد یا حادتر شدن این بیماری می توان از این روش ها استفاده کرد:
• پرهیز از پر خوری
• عدم استفاده از دخانیات
• استفاده از بالش های بلندتر برای خواب شبانه
• عدم استفاده از پیراهن و شلوار تنگ
• داشتن وزن متعادل و پرهیز از اضافه وزن
• استفاده از رژیم غذایی مناسب و مصرف موادی مانند بادام، آلوئه ورا، آب لیموی تازه، سیب، سرکه سیب
• جویدن آدامس بعد از خوردن غذا
• خوابیدن به پهلوی چپ
ترش کردن، همیشه هم بد نیست
محققان آمریکایی در مطالعات اخیر خود دریافتند که سطح بالای اسید معده می تواند انسان را در برابر مسمومیت های غذایی محافظت کند. تحقیقات جدیدی که در رابطه با مسمومیت های غذایی انجام شده نشان می‌دهد، سطح بالای اسید معده نه تنها به تجزیه غذا کمک کرده بلکه انسان را در برابر مسمومیت های غذایی نیز محافظت می کند.
دی آنا بیسلی (DeAnna Beasley) پژوهشگر دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی در رابطه با این پژوهش ها می گوید: هدف ما درک بهتر رابطه بین اسید معده، رژیم غذایی و میکروب هایی که در روده و دستگاه گوارش وجود دارد، است.
باورهای غلط در مورد ترش کردن
مصرف فلفل و ادویه باعث رفلکس معده می‌شود: اگرچه برای کنترل رفلکس معده باید از مصرف غذاهای محرک اجتناب کرد اما این موضوع به منزله حذف کامل این مواد از رژیم غذایی نبوده و اصولاً ممکن است بدن برخی افراد نسبت به فلفل و ادویه واکنش نشان دهد و سایرین مشکلی نداشته باشند.
مصرف شیر برای زخم معده و ترش کردن مفید است: بسیاری از مردم به اشتباه باور دارند که مصرف شیر برای تسکین درد زخم معده و اسیدهای گوارشی مفید است. در حالی که این موضوع درست نبوده و مصرف طولانی مدت شیر نه تنها کمکی به درمان رفلکس معده نکرده بلکه ممکن است شرایط را بدتر کند.
رفلکس معده امری عادی است: متأسفانه عارضه رفلکس معده بسیار شایع بوده و افراد زیادی را در گیرکرده است اما اگر در هفته بیش از دو بار این مشکل را داشتید حتماً باید آن را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید. عدم درمان رفلکس معده می‌تواند موجب بروز زخم مری و سرطان های دستگاه گوارش شود.
سیگار باعث بهبود رفلکس معده می‌شود: این باور هم یکی از باورهای عامیانه و کاملاً غلط است که می‌تواند شرایط بیماران را بدتر کند. سیگار در کنار هزار و یک خطر و ضررهایی که دارد باعث شل شدن دریچه معده شده و رفلکس معده را تشدید می کند.
افراد دارای رفلکس معده باید نشسته بخوابند: این موضوع هم ریشه علمی نداشته و به این افراد تنها توصیه می شود در هنگام خوابیدن از بالش های بلند تری استفاده کنند.